Apabila kita mengambil keputusan untuk membaca dan mengkaji Al-Quran dengan sendiri, kita akan memerlukan alat-alat untuk mencapai sasaran ini. Alat-alat ini termasuklah kamus-kamus, buku-buku tentang nahu bahasa Arab dan juga terjemahan-terjemahan ke dalam bahasa yang kita fahami.
Semua alat ini adalah buatan manusia. Mereka mungkin benar, mungkin tidak. Terpulang kepada kita untuk menggunakan fikiran kritis untuk mentarjihkan maklumat-maklumat ini untuk memahami Al-Quran. Ini akan menimbulkan hakikat kesubjektifan (subjectivity) dalam proses ini. Kesubjektifan ini boleh diminimakan dengan mentahqiqkan dengan teks dan falsafah Al-Quran sendiri tetapi susah untuk dibasmikan sama sekali dan mencapai keobjektifan.
Namun begitu, ada satu alat yang sememangnya objektif. Alat itu ialah struktur teks Al-Quran iaitu susunannya. Kaum Muslimeen memang mempercayai yang susunan teks adalah daripada Allah. Ini diperakui oleh Quran sendiri di mana ia membahasakan dirinya sebagai ‘al-kitab’ iaitu penulisan. Penulisan itu sesuatu entiti yang tersusun. Ini adalah dalil naqli (teks)
Bagaimana pula dengan dalil ‘aqli? Ia pun begitu juga. Mari kita meniliti fakta-fakta berikut:
A. Puak-puak Sunni dan Syiah mempunyai Al-Quran yang mempunyai susunan sama. Dengan konflik antara mereka, mengapa Syiah tidak menyusun kembali Al-Quran supaya sesuai dengan sejarah mereka?
B. Mengapa Surah Al-Fatihah yang pendek diletakkan di hadapan surah-surah lain? Bukan kebetulan yang ia mempunyai pautan-pautan dengan konsep-konsep yang kerap digunakan dalam teks Al-Quran.
C. Mengapa kita mendapati, walaupun puak Ahlus Sunnah mempunyai sistem tradisi yang kompleks untuk menerangkan peristiwa-peristiwa yang berlaku yang mengakibatkan penurunan ayat-ayat (iaitu ‘asbab an nuzool’), mereka menyusun Al-Quran dengan format yang amat berbeza daripada tradisi-tradisi ini?
Daripada fakta-fakta di atas, kita dapat mengakui yang susunan Al-Quran datangnya daripada Allah sendiri. Maka, ia adalah objektif kepada orang-orang yang beriman kepadanya. Dan jika begitu, apakah implikasinya kepada bacaan-bacaan kita?
A. Surah Al-Fatihah yang disebut di atas, adalah bab yang pendek yang diletakkan di hadapan bab-bab yang panjang. Mengapa begitu? Mungkin kerana bab ini menjadi kunci kepada kitab Al-Quran secara kesuluruhan. Apabila kita membaca Al-Fatihah, kita akan ‘membumikan’ bacaan kita kepada konsep-konsep asas kitab (seperti Allah, kitab, deen, ‘ibadah dsb)
B. Surah Al-Baqarah adalah bab yang terpanjang dalam Al-Quran dengan 286 ayat. Ia dapat dipecahkan kepada 18 bahagian mengikut panggilan (seperti ‘hai manusia’). Bukan sahaja itu, ia dipecahkan kepada 2 bahagian besar (mengikut panggilan kepada manusia, ayat 2/21 dan 2/168). Satu daripada bahagian (2/47-103 iaitu kepada Bani Israil dapat dipecahkan kepada 18 seksyen lagi (mengikut frasa ‘wa idh’ iaitu ‘dan apabila’). Ia juga mempunyai pembukaan (Ayat 1-20) dan penutup (Ayat 2/284-286). Jika kita mengambil perhatian kepada susunan ini, kita akan dapat mendapat kesedaaran yang lebih mendalam tentang maksud bab ini.
C. Surah-surah Al-Baqarah, Aali ‘Emran, An-Nisa, Al-Maaidah yang bab-bab yang terpanjang (dari segi bilangan ayat dan juga panjang ayat). Bukan sahaja itu, mereka juga mempunyai tema-tema yang sama iaitu penubuhan masyarakat yang stabil iaitu syurga di dunia. Mereka mempunyai aspek-aspek yang tertentu mengenai tema-tema ini. Al-Baqarah menceritakan tentang jalan ke arah masyarakat ini dari segi komuniti walhal An-Nisa juga sama tetapi dari segi prinsip-prinsip seperti ekonomi. Aali ‘Emran menceritakan tentang rasul dan perhubungannya dengan sahabat-sahabat walhal Al-Maaidah memberi pendekatan dari segi sistem.
D. Surah-surah pendek di belakang Al-Quran mempunyai 3 lapisan iaitu daripada Surah Al-Hadeed (57)kepada Surah An-Naas (114). Ini adalah setengah daripada bilangan surah-surah Al-Quran tetapi hanya 1/10 daripada juz-juz Al-Quran (iaitu 3 daripada 30 juz). Maka jika pembaca memahami hakikat ini, mereka akan dapat sedar tentang konsep-konsep ringkasan kitab secara keseluruhan.
E. Penutup Al-Quran adalah tiga surah iaitu Al-Ikhlas, Al-Falaq dan An-Naas. Mereka semua bermula daripada perkataan ‘qul’ iaitu ‘katakanlah’. Al-Ikhlas menerangkan tentang hakikat tawhid. Al-Falaq dan An-Naas mengingatkan kita tentang sumber-sumber yang akan membawa kita kepada kejahatan. Ia adalah sesuai untuk dibawa dalam kehidupan seharian.
Leave a Reply